De Taalunie zet zich in voor het gebruik van toegankelijk en begrijpelijk Nederlands in verschillende sectoren van onze samenleving, zoals de overheid en de wetenschap.
In opdracht van de Taalunie, met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, hebben de Universiteit Utrecht en HAN University of Applied Sciences in 2022 de begrijpelijkheid van overheidsteksten over ‘betalen’ en ‘zorg’ gemeten. Hiervoor leverden ruim 70 Nederlandse overheidsorganisaties meer dan 200 teksten aan. In 2023 werden de onderzoeksresultaten geanalyseerd en gepresenteerd in een rapport.
Uit het onderzoek blijkt dat zeker 30% van de Nederlandse bevolking moeite heeft met teksten van de overheid. De teksten zijn moeilijk te begrijpen door abstracte of onbekende woorden en lange zinnen. En veel lezers weten niet goed wat ze moeten doen na het lezen van een tekst.
Op basis van hun resultaten bevelen de onderzoekers overheidsorganisaties aan om hun communicatie met de burger als een breder proces te bekijken en te verbeteren. Het is belangrijk dat verschillende teksten over één onderwerp goed op elkaar aansluiten, en dat zowel de teksten zelf als de achterliggende procedures (voor bijvoorbeeld het aanvragen van zorgvoorzieningen) helder zijn. Om hierin een verbeteringsslag te kunnen maken, moeten overheidsorganisaties de begrijpelijkheid en toepasbaarheid van hun communicatie actief testen bij burgers.
In maart en april 2023 organiseerde de Taalunie samen met Gebruiker Centraal drie webinars over begrijpelijke juridische communicatie voor juristen en andere geïnteresseerden uit Nederland, Vlaanderen en Suriname. De webinars waren live te volgen en zijn terug te kijken via het YouTube-kanaal van de Taalunie. In de webinars deelden verschillende deskundigen hun ervaringen en tips, waarbij we over de lands- en werkveldgrenzen heen keken. De deelnemers leerden in de webinars hoe collega’s bij Nederlandse en Belgische rechtbanken met heldere taal omgaan, hoe je in trainingen bij de overheid en binnen opleidingen voor juristen aandacht aan het thema kunt besteden, en hoe visueel ontwerpers kunnen helpen om juridische informatie begrijpelijker te presenteren.
Wetenschappelijk onderzoek krijgt meer maatschappelijke impact als er duidelijk, toegankelijk en in het Nederlands over wordt gecommuniceerd. Om dit te stimuleren, zet het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) in samenwerking met de Taalunie en Scimingo sterker in op Nederlandstalige wetenschapscommunicatie. Het FWO vraagt onderzoekers vanaf eind oktober 2023 om hun afgeronde onderzoek te vertalen naar een begrijpelijk Nederlandstalig populairwetenschappelijk artikel.
SciMingo en de Taalunie ondersteunen onderzoekers hier in 2023 en 2024 bij met een schrijfcoaching. Om dit gezamenlijke initiatief te lanceren, organiseerden we met de drie partners een evenement tijdens de Week van het Nederlands. Onder de noemer ‘Breng wetenschap tot leven met het Nederlands’ vond op donderdag 5 oktober 2023 een panelgesprek plaats in Brussel, waarin dr. Sofie Claerhout en FWO-voorzitter prof. dr. Willy Verstraete het belang van Nederlandstalige wetenschapscommunicatie bespraken.
In samenwerking met het Vlaams-Nederlands Huis de Buren organiseert de Taalunie Rake Taal: gespreksavonden tussen individuele taalgebruikers en organisaties die bezig zijn met inclusief taalgebruik. De eerste sessie van Rake Taal op 14 juni 2023 ging over genderbewuste taal.